Ανεξέλεγκτο φαινόμενο το παρεμπόριο

Ο συνολικός τζίρος του έχει αυξηθεί τουλάχιστον 20%, την ώρα που των εμπορικών καταστημάτων μειώνεται σταθερά

Των Ελενας Kαρανατση - Θαναση Tσιγγανα

Στην είσοδο του υπουργείου Οικονομικών, του καθ' ύλην αρμoδίου για τη δίωξη του παράνομου υπαίθριου εμπορίου, πλανόδιοι μικροπωλητές έχουν «καταλάβει» με τα εμπορεύματά τους την είσοδο! Το φαινόμενο έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο τους τελευταίους μήνες.

Μάλιστα, ο συνολικός τζίρος του παρεμπορίου στην Ελλάδα κυμαίνεται από 10 - 17 δισ. ευρώ. Το πρόβλημα επιτείνεται καθώς την ίδια στιγμή που ο κύκλος εργασιών των εμπορικών καταστημάτων μειώνεται σταθερά, ο τζίρος του παράνομου υπαίθριου εμπορίου έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 20%.

Στη Θεσσαλονίκη, Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, Εμπορικός Σύλλογος και Επαγγελματικό Επιμελητήριο χαρακτηρίζουν το παρεμπόριο μάστιγα για την ελληνική οικονομία, με τζίρους που αντιστοιχούν σε τεράστια φοροδιαφυγή και απώλειες εσόδων. Εκτιμάται ότι μόνο το παρεμπόριο που ασκείται από κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (κυρίως οικονομικούς μετανάστες) προκαλεί απώλεια εσόδων από τον κρατικό προϋπολογισμό της τάξης των 4 δισ. ευρώ (2 δισ. ευρώ ΦΠΑ συν 2 δισ. ευρώ φόρος εισοδήματος).


«Η οικονομική κρίση διόγκωσε περαιτέρω το πρόβλημα, καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές στρέφονται προς τα φθηνά προϊόντα του παρεμπορίου, αδιαφορώντας για την ποιότητά τους. Μεγάλο βάρος θα πρέπει να δοθεί στο χτύπημα των παράνομων εισαγωγών. Αν οι εισαγωγείς λαθραίων εμπορευμάτων καταλάβουν ότι υπάρχουν ενδελεχείς έλεγχοι στα σύνορα, θα κατευθύνουν τα κοντέινερ προς άλλους προορισμούς», αναφέρει σε πρόσφατη έκθεσή της η Δημοτική Αστυνομία Αθηνών και εξηγεί ότι «λόγω της φύσης της και των αρμοδιοτήτων της, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την αρνητική ή βίαιη συμπεριφορά των παράνομων μικροπωλητών».

Σε πρόσφατη συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των επιμελητηρίων και του Δήμου Θεσσαλονίκης, παρουσία του υφυπουργού κ. Σπ. Βούγια, διαπιστώθηκε η αδυναμία των αρχών -εν προκειμένω της Δημοτικής Αστυνομίας- να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Δέκα δημοτικοί αστυνομικοί τραυματίστηκαν το 2009 όταν προπηλακίστηκαν από μικροπωλητές (αλλά και πολίτες που τους συμπαραστάθηκαν) όταν πήγαν να τους συλλάβουν.

Για το παράνομο υπαίθριο εμπόριο, ο νόμος προβλέπει μόνο διοικητικές κυρώσεις και όχι ποινικές. Η Δημοτική Αστυνομία Θεσσαλονίκης το 2009 πραγματοποίησε 1.350 κατασχέσεις δεκάδων τόνων προϊόντων που πωλούνταν από μικροπωλητές και επέβαλε πρόστιμα 500.000 ευρώ τα οποία είναι μάλλον δύσκολο να εισπραχθούν, αφού οι περισσότεροι μικροπωλητές δεν έχουν ούτε ταυτότητα.

Σχετική ισορροπία

Αυτό που στην πράξη εφαρμόζεται, ώστε να υπάρχει μια σχετική ισορροπία είναι μια στάση «ανοχής» στους πλανόδιους μετανάστες κατά τις ώρες που είναι κλειστά τα καταστήματα και «αυστηρή επιτήρηση» τις ώρες που είναι ανοιχτά. «Ωστόσο, το φαινόμενο του ανθρωποκυνηγητού δεν σταματάει σχεδόν ποτέ, ιδιαίτερα σε Ερμού και Μοναστηράκι. Το ζητούμενο είναι να συνδυάσουμε μια καθαρή πόλη με την αποτροπή πιθανών κρουσμάτων βίας. Πιθανή λύση θα ήταν να εντάξουμε τους οικονομικούς μετανάστες σε παζάρια, όπου θα έχουν μία συμβολική εισφορά της τάξης του 1 ευρώ», λέει στην «Κ» ο διευθυντής της Δημοτικής Αστυνομίας Αθηνών κ. Στέλιος Κρασσάς.

Τα σημεία στα οποία δραστηριοποιούνται πλανόδιοι μικροπωλητές, σύμφωνα με την έκθεση της Δημοτικής Αστυνομίας Αθηνών, είναι η Ερμού, η πλατεία Δημοπρατηρίου (Αιόλου και Μητροπόλεως), οι οδοί Σοφοκλέους, Σωκράτους, Μενάνδρου, Αγ. Κωνσταντίνου και Ζήνωνος, όπου έχουν σημειωθεί αρκετά κρούσματα βίας. Εντονα προβλήματα έχουν δημιουργηθεί στη διασταύρωση Δώρου και Σατωβριάνδου (Ομόνοια), καθώς και στην πλατεία Βικτωρίας. Στον χάρτη του παρεμπορίου εντάσσονται η οδός Λυκούργου, το Μοναστηράκι, η Ανθέων (Πατήσια), η πλατεία Αγ. Παντελεήμονα, η Υμηττού και η Πατησίων, στο ύψος της ΑΣΟΕ.

Παλαιότερη δράση

Στο τέλος του 2007, μεικτά κλιμάκια της Δημοτικής Αστυνομίας και της ΕΛ. ΑΣ. είχαν δράσει σ' ένα μεγάλο τμήμα του κέντρου Αθηνών κατά του παρεμπορίου και η προσπάθεια είχε αποδώσει. Ωστόσο, η αρχική δύναμη την οποία είχε διαθέσει η ΕΛ. ΑΣ. για τη λειτουργία των μεικτών κλιμακίων, μετά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008, έχει ελαττωθεί δραματικά.

Ενώ το παρεμπόριο ανθεί, με συνολικό τζίρο έως 17 δισ. ευρώ τον χρόνο και απώλειες εσόδων για το κράτος 4 δισ. ευρώ, ένας πλανόδιος μικροπωλητής, ομογενής από την Τσετσενία, πηγαίνει «κόντρα στο ρεύμα». Διαθέτει ταμειακή μηχανή και κόβει απόδειξη και για το βραχιολάκι που πωλεί.

Αγορές από τον πάγκο του μόνο με απόδειξη

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Την ώρα που χιλιάδες πλανόδιοι του παρεμπορίου μαζεύουν τον «μπόγο» τους και το βάζουν στα πόδια στη θέα αστυνομικού, ενώ ορισμένοι κλάδοι έχουν αναγάγει σε συνδικαλιστικό αίτημα αιχμής τη μη χρησιμοποίηση ταμειακών μηχανών, ένας πλανόδιος πωλητής χειροποίητων κοσμημάτων, ομογενής από την Τσετσενία, δεν διανοείται ότι μπορεί να πουλήσει ένα κομπολογάκι χωρίς να κόψει απόδειξη.

Ο πάγκος του 46χρονου Πάρι Παυλίδη είναι υπαίθριος και το ακριβότερο είδος του δεν ξεπερνάει τα 30 ευρώ, το μεροκάματο... λειψό, αλλά η απόδειξη πάνω απ’ όλα «γιατί έχω μάθει, ό, τι κάνω να το κάνω με τον σωστό τρόπο», λέει ο ίδιος.

Τις ημέρες που ο καιρός το επιτρέπει, στήνει τον πάγκο του στη διασταύρωση Αγίας Σοφίας και Προξένου Κορομηλά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και το πρώτο πράγμα που βγάζει από το ξύλινο βαλιτσάκι του εμπορεύματός του είναι η ταμειακή μηχανή. Για πέντε χρόνια έστηνε το υπαίθριο μαγαζάκι του στη στοά της Αριστοτέλους, αλλά λόγω της δυσφορίας των καταστηματαρχών μετακόμισε, όπως και η πλειοψηφία των μικροπωλητών «οι οποίοι διέθεταν Αδεια Ασκησης Υπαίθριου Στάσιμου Εμπορίου για το συγκεκριμένο σημείο», σε αντίθεση με τους περισσότερους αλλοδαπούς που την καταλαμβάνουν σήμερα.

«Αν κάναμε όλοι αυτό που πρέπει, δεν θα αντιμετωπίζαμε τόσα προβλήματα», λέει. Ο ίδιος έχει σπουδάσει μηχανολόγος και ήρθε το 1991 στην Ελλάδα. Δούλεψε στις οικοδομές, σε διαφημιστική εταιρεία και από το 2002 ασκεί το επάγγελμα του μικροπωλητή κομπολογιών και κοσμημάτων με πέτρες που έρχονται από Ρωσία και Τουρκία.

Πολλοί εκπλήσσονται

Πριν από λίγους μήνες, όλος ο πάγκος του με το εμπόρευμα έγινε στόχος κλεφτών και το πρώτο πράγμα που αγόρασε και πάλι ήταν η φορητή ταμειακή μηχανή, κόστους 420 ευρώ, «γιατί οι πελάτες πρέπει να παίρνουν απόδειξη». Στους βιαστικούς, πολλές φορές φωνάζει να επιστρέψουν να πάρουν το χαρτάκι. Αλλοι –μαθημένοι από μια αγορά που αποφεύγει τις αποδείξεις ή κάνει εκπτώσεις στην τελική τιμή αν δεν εκδοθεί– εκπλήσσονται όταν την παίρνουν στο χέρι μαζί με τα ρέστα. Κανείς, πάντως, δεν του ζήτησε ποτέ «να κόψει απόδειξη». Ούτε τις τελευταίες ημέρες, που οι καταναλωτές λόγω του νέου φορολογικού νομοσχεδίου... έμαθαν να τις ζητούν.